Ωρολόγιον Το Μέγα Σχήμα Μικρό-Μεγάλο
Το Ωρολόγιον Το Μέγα Σχήμα Μικρό-Μεγάλο εκδόσεων Το Περιβόλι της Παναγίας .
Μέγεθος : 13 χ 17 εκ. , σελίδες 640 .
Μέγεθος : 18 χ 24,5 εκ. , σελίδες 640 .
=====================
«Μέγα Ωρολόγιον» ονομάζεται, ως γνωστόν, το ειδικόν βιβλίον της Εκκλησίας το περιέχον πάσας τας προσευχάς και ακολουθίας του ημερονυκτίου, η δε μορφή αυτού επαγιώθη κατά την υπό του ιερομόναχου Βαρθολομαίου του Κουτλουμουσιανού εν έτει 1832 γενομένην διόρθωσιν και εις τρία μέρη διαίρεσιν αυτού, εγκρίσει της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.
Το ιερόν τούτο βιβλίον εξεδόθη και υφ’ ημών εν έτει 2002 κατά τα πρότυπα των παλαιών εκδόσεων της Βενετίας, των πεφημισμένων επί κάλλει και ακριβεία. Η έκδοσις εκείνη επευλογήθη υπό της Μητρός Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας. Το σχετικόν Πατριαρχικόν γράμμα προτάσσομεν και ενταύθα, ευλάβειας και τιμής ένεκεν εν συνεχεία δε παραθέτομεν και το τότε υποβληθέν Υπόμνημα.
Ήδη προβαίνομεν εις άλλην, παράλληλον έκδοσιν του Μεγάλου Ωρολογίου εις σχήμα μικρόν, δια λόγους ευχρηστίας. Η παρούσα έκδοσις περιέχει πλήρες και απαράλλακτον το κείμενον της προαναφερθείσης, με μόνην την διαφοράν ότι τα εν τω Β’ Μέρει συναξάρια του Μηνολογίου, Τριωδίου και Πεντηκοσταρίου παρατίθενται συντομευμένα λόγω του περιωρισμένου χώρου, ως παρατηρείται και εις τας εις μικρόν σχήμα εκδόσεις της Βενετίας. Ταύτα άλλωστε δεν υπήρχον εις τα παλαιά Ωρολόγια και προσετέθησαν υπό του αοιδίμου Βαρθολομαίου εις την έκδοσιν του 1832. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
===============
Οι Ιερές ακολουθίες.
Το επίκεντρο των ιερών ακολουθιών είναι η θεία Λειτουργία. Όλες οι άλλες ακολουθίες τελούνται πριν απ’ αυτήν, μετά και γύρω απ’ αυτήν. Η ψαλτική τέχνη ασκεί πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλες τις ακολουθίες και κορυφώνεται κατά τη θεία Λειτουργία. Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, διακρίνονται διάφορα είδη και τόποι ακολουθιών, οι οποίες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη υπάγονται οι Ιεροπραξίες και τα Μυστήρια (θεία Λειτουργία, Αγιασμός, Βάπτισμα, Γάμος, Ευχέλαιο, Εγκαίνια, Εξόδιος). Στη δεύτερη οι Ακολουθίες του Νυχθημέρου (Όρθρος, Ώρες, Εσπερινός, Απόδειπνο, Μεσονυκτικό). Η θεία Λειτουργία συνδυάζεται με ορισμένα από τα Μυστήρια (Βάπτισμα, Γάμος, Εγκαίνια). Οι ακολουθίες του Νυχθημέρου αποτελούν τους καιρούς της λατρείας, όπως φαίνεται άλλωστε από τις ονομασίες τους. Συνδέονται δηλαδή με συγκεκριμένες ώρες της ημέρας και της νύκτας. Στη μοναστηριακή πράξη τελούνται όλες οι ακολουθίες του νυχθημέρου, ενώ στην ενοριακή οι τρεις βασικές: Εσπερινός, Όρθρος, θεία Λειτουργία, στις οποίες διανέμεται η κατά περίπτωση υμνογραφία, σύμφωνα με το τρέχον εορτολόγιο. Κάθε εορτή δηλαδή πλαισιώνεται με τη δική της υμνογραφία στο πλαίσιο πάντα των διατάξεων του λειτουργικού Τυπικού. Το Τυπικό εξειδικεύει το περιεχόμενό του κατά ενότητες, στις οποίες καθορίζονται τα τελούμενα, σύμφωνα με τις ποικίλες συμπτώσεις του ημερολογίου και του είδους της εορτής, δηλαδή του κινητού και ακίνητου εορτολογίου. Οι συμπτώσεις αυτές είναι εξαιρετικά πολύπλοκες. Σύμφωνα με όσα λέχθηκαν είναι αυτονόητη η ευθύνη όλων των συντελεστών της λατρείας και προπαντός του Πρωτοψάλτου, στον οποίο αντιστοιχεί το μεγαλύτερο ποσοστό των παρεμβάσεών του στις ακολουθίες. Από αυτή την άποψη, είναι αυτονόητο πάλι ότι ο Πρωτοψάλτης πρέπει να διαθέτει μεγάλη μόρφωση και εμπειρία, αυξημένη ευθύνη και ετοιμότητα, γνώσεις δηλαδή και προσόντα για την άσκηση του έργου του. Από άλλη σημαντική άποψη σημειώνεται το μεγάλο και ποικίλο εύρος των ιερών ακολουθιών, αλλά και οι χρονικές διαστάσεις του, σημεία τα οποία απαιτούν εκτός των αναφερθέντων στοιχείων, ειδική προετοιμασία, μελέτη και προπαρασκευή του ρεπερτορίου. Αρκεί να αναφερθεί ο αριθμός των Κυριακών και μεγάλων εορτών, που ανέρχεται στις εκατόν πενήντα περίπου, εκτός των άλλων ιεροπραξιών στις οποίες οι ψάλτες είναι υποχρεωμένοι να παρευρίσκονται. Η σημαντική, ωστόσο, πτυχή του μεγάλου αριθμού των Ιερών Ακολουθιών που ενδιαφέρει ιδιαίτερα την ψαλτική τέχνη είναι ότι συνιστούν μια πλήρη διαβαθμισμένη εκπαίδευση. Χωρίς την τακτική συμμετοχή στις Ιερές ακολουθίες και την ιδιαίτερη φροντίδα του Δασκάλου Πρωτοψάλτου δεν είναι δυνατόν να υπάρξει η κατάλληλη διαδοχή προσώπων στο ιεροψαλτικό έργο.