Λόγχες - Λαβίδες

Λόγχες – Λαβίδες

Η λόγχη μαχαιρίδιο σχήματος λόγχης, διὰ τοῦ ὁποίου τέμνεται καὶ ἐξάγεται ἀπὸ τὸ πρόσφορο ὁ ἅγιος ἄρτος. Πρῶτος τὴν ἀναφέρει ὁ πατριάρχης Γερμανὸς (+740). Ὑπενθυμίζει τὴν λόγχη, μὲ τὴν ὁποία ὁ στρατιώτης κέντησε τὴν πλευρὰ τοῦ Σωτῆρος. Ἐπιπλέον ἡ λόγχη χρησιμοποιεῖται γιὰ τὴν ἐξαγωγὴ τῆς μερίδος τῆς Θεοτόκου καὶ τῶν ταγμάτων ἀπὸ τὸ πρόσφορο, τὴν μνημόνευση τῶν ζώντων καὶ τῶν κεκοιμημένων στὴν πρόθεση καὶ τὸν τεμαχισμὸ τοῦ ἀμνοῦ στὸ δισκάριο πρὸ τῆς κοινωνίας τῶν πιστῶν.

Ἡ λαβίδα

Μικρὸ κοχλιάριο (κουταλάκι) διὰ τοῦ ὁποίου μεταδίδεται ἡ θεία κοινωνία στοὺς λαϊκούς. Ἡ λαβίδα δὲν ὑπῆρχε ἀνέκαθεν, διότι κατὰ τὴν ἀρχαία ἐποχὴ οἱ χριστιανοὶ μεταλάμβαναν χωριστὰ τὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα τοῦ Κυρίου. Τὸ μὲν σῶμα τὸ ἔπαιρναν ἐπὶ τῆς δεξιᾶς παλάμης τοπο-θετούμενης ἐπὶ τῆς ἀριστερᾶς, τὸ δὲ αἷμα τὸ ἔπιναν ἀπ᾿ εὐθείας ἀπὸ τὸ ἅγιο ποτήριο. Κοινωνοῦσαν δηλ. ὅπως κοινωνοῦν μέχρι σήμερα οἱ κληρικοί. Ἡ λαβίδα πιθανώτατα εἰσήχθη στὴν λατρεία γιὰ πρακτικοὺς λόγους, πρὸς ἀποφυγὴ δηλ. βεβηλώσεως τῆς θείας κοινωνίας κατὰ τὴν μετάδοσή της στὰ νήπια καὶ τοὺς ἀσθενεῖς. Σὺν τῷ χρόνῳ δὲ ἐπεκράτησε χάριν εὐκολίας. Ὁ χρόνος τῆς εἰσαγωγῆς της δὲν εἶναι γνωστός· πάντως μέχρι τοῦ ια´ αἰῶνος ἦταν ἀκόμη ἐν χρήσει ὁ ἀρχαῖος τρόπος μετάδοσης τῆς θείας κοινωνίας, καὶ μόνο κατ᾿ ἐξαίρεση χρησιμοποιόταν ἡ λαβίδα. Ἀπὸ συμβολικῆς ἀπόψεως ἡ λαβίδα ὑπενθυμίζει τὴν λαβίδα ἐκείνη, μὲ τὴν ὁποία, κατὰ τὸ ὄραμα τοῦ προφήτου Ἡσαΐου, ἕνα ἀπὸ τὰ σεραφὶμ ἔλαβε ἄνθρακα ἀπὸ τὸ θυσιαστήριο καὶ τὸν μετέδωκε στὸν προφήτη, γιὰ νὰ τὸν «καθαρίσῃ ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας του» (Ἡσ. στ´ 6-7), ὅπως ὁ ἄνθρακας τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου καθαρίζει «ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας». (Α´ ᾿Ιωάν. α´ 7).